DİŞİN GELİŞİMİ
Her diş bir mezodermal ve bir ektodermal komponente sahiptir. Ektodermal komponent sadece mineden oluşur. 5-6. haftalarda oral ektoderm alt ve üst çenede atnalı şeklinde linear kalınlaşmalar gösterir. Bu labiodental laminalar başlangıçta solid ve ortadan ikiye ayrılmış olup alttaki mezoderme doğru uzanırlar. Dış labial kenar, dudak ile çene kemiğinin alveolar çıkıntısı arasında bir oluk oluşturmak üzere yarılırken (gelecekteki vestibül) iç kenar, dental lamina, her yarım çenede 5 adet olan tomurcuk benzeri bir seri kalınlaşmalar veya diş germlerini yapar. Bunlar süt dişleridir. 10-12. haftada lingual tarafta ikinci seri diş germleri gelişir. Sayıları her yarım çenede 8 tanedir (5 tanesi süt dişlerinin yerini alır, diğer üçü molar dişler olup süt dişlerinde karşılığı yoktur). Her iki tip diş çıkarmada da diş germlerinin gelişimi benzer şekilde olur.
Her epitelyal diş germi bir hücre kordonu ile dental laminaya bağlı olarak bulunur. Önce kep şeklindedir, sonra altından mezenşimal papilla tarafından invagine edilerek çan dönemi (enamel organı) haline gelir. Tamamen bağ dokusu içine gömülüdür (Dental kese). Dental laminayla ilişkisi parçalanıp kaybolduğunda gelişen dişi tamamen kuşatır. Enamel organın periferal kısmı tek tabakalı epitelyal hücrelerce oluşturulur. Hücreler çanın konveks kısmında alçak kübiktir ( Dış enamel veya dental epitelyum). Konkav kısmında daha prizmatiktir (iç enamel veya dental epitelyum). Çanın kenarında (servikal bölge veya boyun) karşılaşırlar, bu gelecekteki sementoenamel bileşkeyi belirler.
Çana komşu iç enamel epitelyal hücreler olan nöral krest kökenli preodontoblastlar da kübikleşerek dentini oluşturacak olan odontoblastlara dönüşürler. Çanın iç kısmında hücreler yıldız (stellate) şekilli olup hücreler arası boşluklarla (stellate retikülüm) ayrılmıştır. Fakat iç enamel epitelyumuna komşu stratum intermedium olarak adlandırılan çok düzenli bir tabaka oluştururlar. Stratum intermedium boyunca iç enamel epitelyumun hücreleri enamel yapan ameloblastlara dönüşür. Dental enamel matriks aracılı biominearilazyon olarak bilinen amelogenesis ile oluşur. Amelogenesisin ana aşamaları:
• Matriks üretimi (salgılama dönemi), dişin mineralizasyonunda ilk olarak dentin oluşur. Sonra kısmen enamal matriksi mineralize olur ve salgılama dönemi enamel tamamen oluşuncaya kadar devam eder.
• Matriks olgunlaşması, mineralize matriksin kısmen olgunlaşması hem organik materyalin uzaklaşması hem de Ca+ ve fosfat girişiyle gerçekleşir. Böylelikle salgılama dönemi ameloblastları periyodik değişikliklerle olgunlaşma dönemi ameloblastlarına farklanır. Ameloblastların apikal kutuplarında Tomes’in çıkıntıları gelişen enamel ile sarılır. Ameloblastların apikal ve bazal kısımlarındaki bağlantı kompleksleri, hücrenin bütünlüğünü ve dentoenamal bağlantıdan uzaklaşmasını sağlar.
Ameloblastların differansiasyonlarıyla birlikte, buna komşu dental papillanın periferal mezodermal hücreleri bir hücre kalınlığında odontoblastlar olarak düzenlenir. İkisi yalnızca bir bazal lamina materyali tarafından ayrılmış olup bu da daha sonra parçalanır. Gebeliğin 20. haftasında dişin sert dokuları oluşmaya başlar. Predentin boyuna doğru uzanır, kalınlığı artar. Odantoblastların sitoplazmik uzantaları dentinal lifler gibi oluşturulur. Odontoblastlar kollajen ve başlıca glikozaminoglikanlar olan matriksi oluşturur. İlk oluşan matriksde kalsifikasyonu takiben predentin dentine dönüşür. Çünkü mineralizasyon lifler ve temel maddenin oluşumundan sonra meydana gelir. Odontoblastlara komşu olarak daima ince predentin tabakası vardır. Bir kere dentin oluşumu başlayınca ameloblastlar dentin yüzeyinde enamel oluşturmaya başlarlar. İlk oluşan enamel % 70 mineraller v e% 30 organik matriksden meydana gelir, oysa matür enamelin % 99’u mineraldir. Bu yüzden matriks kristallit birikimi ve/veya düzenlenmesi ve daha sonra hemen tamamen kaybolması için gereklidir. Enamel kalınlığının artması ile ameloblastlar dentinden uzaklaşırlar.
Gelişen enamel ekstramatriksinin esas proteinleri:
• Amelogeninler; enamel gelişiminin erken evrelerinde enamel rodları arasında aralıklı olarak yerleşen önemli bir proteindir.
• Amelobilastin, erken salgılama evresinden geç olgunlaşma evresine kadarameloblastlar tarafından üretilen sinyal proteinleridir. Fonksiyonları henüz çok iyi bilinmemekle birlikte amelogenesiste diğer proteinlerden daha belirgin bir role sahiptir. Enamel kristallerinin uzamasını kontrol ederek enamel mineralizasyonuna rehberlik eder.
• Enamelinler, enamel tabakası boyunca yayılan proteinlerdir. Bu proteinler enamel olgunlaşması gibi proteolitik yarıklanma geçirirler. Bu yarıklanmanın düşük molekül ağırlıklı ürünleri olgun enamel kristallerinin yüzeyine tutunur.
• Tuftelinler, dentinoenamel bağlantı noktasına yakın yerleşen en erken tanımlanmış proteinlerdir. Enamel demetlerinde yer alırlar ve hipomineralizasyondan sorumludurlar. Gelişen enamelin olgunlaşması mineralizasyonu ile devam eder ve vucudun en sert yapısı halini almasıyla sonlanır. amelogeninler ve ameloblastinler enamel olgunlaşması sırasında uzaklaşırlar. Bu nedenle olgun enamel sadece enamelinler ve tuftelinlerden oluşur. Enamel tamamen olgunlaştıktan sonra ameloblastlar dejenere olur ki bu dönem dişin diş etinden çıkışına yakındır.
Enamel organın periferinde, gelecekteki boyun kısmında (çanın kenarında), iç ve dış enamel epitelinin birleştiği yerde, bir epitelyal hücre katlantısı gelişir ve aşağıya köke doğru büyür. Bu epitelyal kök kılıfıdır (Hertwing kılıfı). Kök gelişimi diş çıkmasından kısa bir süre önce oluşur ve gittikçe gingivaya doğru taç kenarları şeklinde ilerler. Odontoblastlar Hertwing epitelyal kılıfı ile ilişkili olarak gelişir ve dentini oluşturur. Sementum periodental membranı mezenşiminden gelişir. Hertwing epitelyal kılıfı yalnızca kök tamamen oluştuğu zaman kaybolur. Kalıcı bir dişin çıkması sırasında, yüzeyel süt dişleri büyüme basıncı ile gittikçe resorbe olur, osteoklastlar bu olay boyunca belirgindir. Süt dişlerinin taçın üst kısmında oluşan bölümü dökülür, kalan kısım resorbe olur.
Histoloji
-
Endosülfan ve okratoksin-A’nın birlikte sıçanlarda toksisitesi: histopatolojik değişiklikleri
-
Histoloji Pdf Ders Notları
-
DEKALSİFİYE EDİLMEMİŞ KESİTLERİN HAZIRLANIŞI
-
DEKALSİFİKASYONU TEST ETMEK
-
KELATLAMA AJANLARI
-
ELEKTROLİTİK DEKALSİFİKASYON
-
ASİT DEKALSİFİKASYON SIVILARI
-
Histopatoloji nedir ?
-
KEMİK DOKUSU VE DEKALSİFİKASYON
-
MSS’DE DEJENERE MİYELİNİN GÖSTERİMİ
-
MARKSCHE’DEN BOYASI (Spielmayer, Benda)
-
MSS‘DE MİYELİNİN GÖSTERİMİ
-
KARIŞIK OLAN TEKNİK
-
BİELSCHOWSKY TEKNİĞİ
-
GÜMÜŞ ÇÖKTÜRME YÖNTEMLERİ