Trikotilomani Nedir
Sürekli saçlarını çekip koparan birini görürseniz bir şeylerden şüphelenmeye başlayın. Trikotilomani kişinin dürtülerine dayanamayıp sürekli saçlarını çekmesi olarak adlandırılan bir rahatsızlıktır.
Neredeyse tüm trikotilomani hastalarında saç kaybı görülür. Ne kadar yapma, etme deseniz fayda vermez. Onu cezalandırmak bile bir işe yaramaz. Hastalar en çok saçlarını ve kaşlarını yolmaya eğilimlidir. Bir zamandan sonra da hem toplumdan gelen tepkiler hem de kişinin kendi farkındalığından dolayı stres yaşayabilir.
Trikotilomaninin genetik kökeni de olabilir. Ebeveynlerden çocuklara aktarılan bazı genler buna sebep olabileceği gibi obsesif kompulsif hastalarda rahatsızlık daha yaygın görülür. Saç çekme atakları anksiyete tarafından tetiklenebilir. Hastaların çoğu saçlarını çektiğini kabullenirler. Zaten saçların kırık uçlarına bakan herkes de bunu kolaylıkla anlayabilir. Bu rahatsızlığın dahil olduğu Rapunzel sendromu İngiltere’de bir kızın organlarının iflas etmesine neden olmuştur.
İleri Okuma: Rapunzel Sendromu Genç Kızın Organlarını İflas Ettirdi
Saçlarını Çektiklerinin Farkında Değildirler
Hastalar sürekli saç derilerinde bir huzursuzluk hissederler ve saçlarını çekerek bunu gidermeye çalışırlar. Saç çekme davranışını dışarıdan tetikleyen hiçbir dış etken yoktur. Tamamen hastanın kendi kendine yaptığı ve saçlarını kaybetmesine yol açan bir rahatsızlıktır. Saçlarını çeken kişiler bunu sürekli yaptıklarını bilirler ama saçlarını çekerken bunun farkında olmayabilirler. Aynı tırnak yeme davranışında olduğu gibi farkında olmadan yapabilirler.
Trikotilomani obsesif kompülsif rahatsızlıklar sınıfı içinde değerlendirilebilir. Obsesif kompülsif spektrumun içinde tırnak yeme (onychophagia), deriyi soyma, yeme bozuklukları, obsesif kompülsif bozukluk, tik rahatsızlıkları yer alır. Bu rahatsızlıklar ortak klinik özellikler, genetik yatkınlıklar ve benzer tedavi biçimlerine sahip olabilir. Örneğin obsesif kompülsif bozukluk ve trikotilomani bazı belirtiler ve nöral işlevler açısından ortak özelliklere sahiptir. Her iki rahatsızlıkta da kişi istenmeyen davranışları tekrarlamaya dair karşı konulamaz bir istek duyar.
Trikotilomani Belirtileri
Saçların çekildiği bölgeler genelde bir veya iki alanla sınırlıdır ama bazı hastalarda çok fazla alana yayılabilir. Saç derisi en fazla temas edilen bölgedir. Arkasından kaşlar, kirpikler, yüz, kol ve bacaklar gelir. Nadiren de olsa bazı kişilerde genital kılların, koltuk altı kıllarının ve sakalın da çekildiği görülmüştür.
Trikotilomaniden muzdarip kişiler genelde bir seferde tek bir saç telini çekerler. Eğer ne yaptıklarının farkına varmazlarsa bu durum saatlerce sürebilir. Aynı şey kaşlar ve diğer kıllar için de geçerlidir. Bazen bir durgunluk evresine girip günler, haftalar boyunca hiçbir yerlerini koparmazlar ama bu durum geçicidir.
Trikotilomani Neden Olur?
Şimdiye kadar yapılan araştırmalar trikotilomanili hastalarda anksiyete, depresyon ve obsesif kompülsif bozukluğun yaygın olarak görüldüğüne işaret ediyor. Ayrıca travma sonrası stres bozukluğu da trikotilomaniyle paralellik gösterebilir. Kişinin stres seviyesinin yükselmesi kendince rahatlama yollarına başvurmasına neden olur. Saçlarını çekmek de bu rahatlama yollarından biri olabilir. Daha sonra stres uyaranı ortadan kalksa bile bazal ganglia ve frontal loblarda alışkanlıklar oturmuş olarak kalır.
Yapılan bir çalışmada trikotilomani hastalarının beyinciklerinin hacimce sağlıklı insanlardan daha az olduğu bulunmuştur. İleride yapılacak görüntüleme çalışmalarıyla bu daha iyi ortaya çıkacaktır. İlginç bir bulgu da hastaların beyinlerinde sağlıklı insanlara kıyasla daha fazla gri madde olmasıdır. Trikotilomanili kişilerin genetik yapılarında da birçok mutasyona rastlanmıştır. Bunlardan bir tanesi serotonin 2A reseptörünü kodlayan genlerde ve SLITRK geninde bulunur. HOXB8 geninde görülen mutasyonlar da saç çekme davranışına neden olabilir.
Tedavi Yöntemleri
Trikotilomaninin tedavisi kişinin yaşına bağlı olarak değişiyor. Çocuklukta başladıysa ailenin desteğiyle çocuk bu rahatsızlıktan kurtulabilir ama yetişkinlikte durum böyle olmuyor. 30 yaşında yetişkin bir kişiye trikotilomani tanısı konduğunda genelde farklı zihinsel rahatsızlıklar da beraberinde geliyor. Rahatsızlığın en iyi ilacı psikoterapidir. Şu ana kadar en yüksek başarı oranı sağlayan tedavi yöntemi bir profesyonelin uyguladığı terapi olmuştur. Bazen psikiyatristler ilaç tedavisi de önerebilir.
Psikoterapinin yanında FDA onaylı bazı ilaçlar da hastalara önerilebiliyor. Bazı antidepresanların etkili olduğu ile ilgili bilimsel araştırmalar mevcut. Ancak bu çalışmaların doğruluğunu gösteren de birçok çalışma yapılması gerekiyor. İlaçlar saç çekme davranışlarını azaltsa da tam anlamıyla bir tedavi seçeneği olmuyor.
Hazırlayan: Çağlayan Taybaş
Kaynak
http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/trichotillomania/home/ovc-20268509
SinirBilim.org "Trikotilomani "
https://sinirbilim.org/trikotilomani/
BİYOLOJİ HABERLERİ
-
Amonyum, Dünya’da Yaşamın Ortaya Çıkmasını Sağladı
-
16 Nisan, 'Dünya Biyologlar Günü'
-
Protonların Aşamalı Değişimi, ATP Sentaz Enzimi ve Mitokondriyum
-
Biyoloji Kongre Sponsorluğu
-
Dünya'da Yaşamın Nasıl Başladığının Sırrı...
-
Kazdağları Yaban Mantarları Eğitim Festivali
-
Işığın Değişmesi İle Algler
-
Trikotilomani Nedir
-
Araştırma üniversitelerinin listesi belli oldu. İşte 10 araştırma üniversitesi
-
Bilim İnsanları Tarafından Yapılan Yeni Çalışmada “Hücre İçi Saati” Bulundu
-
UCLA biyologları yaşlanmayı yavaşlatıyor, meyve sineklerinin ömrünü uzatıyor
-
Bilim insanları betalain sentezlemeyi başarmışlar. Betalain üretmenin bize faydaları nelerdir ?
-
Beyin Tanıdık Yüzleri Nasıl Ayırt Ediyor
-
Hakkâri Sat Dağlarında İki Yeni Buzul Gölü Keşfedildi
-
Her Nöron 1000’den Fazla Mutasyon Taşıyor Olabilir