Yaşam Piramidi Nedir ?

Basit bir şekilli piramit göz önüne alındığında, geniş tabandan yukarıya doğru gidildikçe kademeli olarak daraldığını fark edeceksiniz. Credit: Evelyn Bailey

Aynı şey, Dünya üzerindeki yaşam organizasyonu için de geçerlidir. Bu hiyerarşik yapının temelinde en kapsayıcı organizasyon düzeyi olan biyosfer bulunur. Piramidin tırmanışında, düzeyler daha az kapsayıcı ve daha spesifik hale gelir. Hayatın organizasyonu için bu hiyerarşik yapıya bir göz atalım,

Hayatın Hiyerarşik Yapısı

Biyosfer

Biyosfer, Dünya'nın tüm biyomlarını ve içinde yaşayan tüm organizmaları içerir. Bu, Dünya yüzeyi Dünya yüzeyinin altındaki ve atmosferdeki alanları da içerir.

Biyom

Biyomlar, Dünya'nın tüm ekosistemlerini kapsar. Benzer iklim, bitki ömrü ve hayvansal yaşam alanlarına bölünebilirler.

Her biyomda, egemen bitki örtüsü, o biyoma özgü bir dizi hayvan topluluğunu barındırır. Her biyomun biyotası (bitkileri ve hayvanları), doğanın her yanında benzer özellikler taşır. Biyomlar, yaşam çevresi denilen içinde özel organizmaların yaşadıkları daha küçük birimlerden oluşurlar.

Biyomaklar hem karasal biyomlardan hem de suda yaşayan biyomlardan oluşur. Her biomdaki organizmalar, kendi özel ortamlarında yaşamak için özel adaptasyonlar kazanmışlardır.

Biyomların birçok çeşidi vardır. Bunlar;

Karasal Biyomlar
Ekvator Yağmur Ormanları Biyomu
Savan Biyomu
Çöl Biyomu
Yapraklakrını Döken Orman Biyomu
Çalı Biyomu
İğne Yapraklı Orman Biyomu
Tundra Biyomu
Dağ Biyomu
Okyanus ve Deniz Biyomu
Göl Biyomu
Akarsu Biyomu
Kutup Biyomu

Ekosistem

Belirli bir alanda bulunan canlılar ile bunları saran cansız çevrelerinin karşılıklı ilişkileri ile meydana gelen ve süreklilik arz eden ekolojik sistemlere ekosistem adı verilmektedir. Doğal çevre ekosistemdir.

Bir ekosistem pek çok farklı toplulukları içerir

Bir ekosistemin dört temel bileşeni vardır;
1-Cansız varlıklar. (inorganik ve organik maddeler)
2-Primer üreticiler. (yeşil bitkiler – ototroflar)
3-Tüketiciler (bitkisel ve hayvansal maddeleri yiyenler – hetotroflar)
4-Ayrıştıcılar (bakteri ve mantarlar – saprofitler)

Topluluk

Topluluk belirli ölçütler (alan, zaman, ilişki, vb.) bakımından birbirine yakın olan insanların oluşturduğu öbeğe verilen addır. Biyolojide ''topluluk'' ise, aynı çevrede yaşayan ve birbirleriyle etkileşim içinde olan canlılar olarak tanımlanmaktadır.

Topluluk insanlardan bitkilere bakterilerden mantarlara kadar birçok canlı organizmaları içerir. Belli bir toplulukta farklı nüfuslar etkileşime girer ve birbirlerini etkiler. Enerji akışı, bir toplumdaki gıda ağları ve besin zincirleri tarafından yönlendirilir.

Nüfus

Nüfuslar, belirli bir toplumda yaşayan aynı türdeki organizmaların gruplarıdır.

Nüfuslar, bir takım çevresel faktörlere bağlı olarak büyüyebilir veya küçülebilir. Bir nüfus belirli bir türle sınırlıdır. Nüfus, bir bitki türü, hayvan türü veya bakteri kolonisi olabilir.

Organizma

Biyoloji ve ekolojide, fonksiyonlarını yaşama mümkün olduğunca uyum sağlayarak sürdüren basit yapılı moleküllerin veya karmaşık organlar sistemlerinin bir araya gelmesiyle oluşan varlıklar için kullanılan bir kavramdır.
Canlı bir organizma, hayatın temel özelliklerini sergileyen tek bir canlı türüdür. Canlı organizmalar büyüme, geliştirme ve çoğaltma yeteneğine sahiptir.

Organ sistemi

Solunum sistemi, dolaşım sistemi gibi, görevleri birbiri ile ilgili olan organların meydana getirdiği topluluklardır.
Organ sistemleri, bir organizmadaki organların belli bir amaç uğruna ortak çalışmalarıdır. Dolaşım sistemi, sindirim sistemi, sinir sistemi, iskelet sistemi ve üreme sistemlerinin görevlerini yerine getiren organlar topluluğudur. Vücudun normal faaliyetlerini yürütebilmek için birlikte çalışırlar. Örneğin, sindirim sistemi yoluyla elde edilen besinler dolaşım sistemi vasıtasıyla vücuda dağıtılır. Benzer şekilde, dolaşım sistemi solunum sistemi tarafından alınan oksijeni dağıtır.

Organ

Organ biyolojide belirli bir görevi veya görevler bütününü yapan doku grubudur.

İç organlar: İç organlar insan vücudunda bulunan organların tümüdür. Fakat insan vücudunda bulunan ağız, burun gibi organlar bu gruba girmez. İç organ grubu sadece insanların vücutlarının içerisinde bulunan yemek borusu, akciğerler, kalp, soluk borusu, mide, kalın bağırsak, ince bağırsak, böbrekler, rektum, safra kesesi, karaciğer ve daha farklı organlar bulunmaktadır.

Organlar, belirli görevleri yerine getirmek üzere birlikte düzenlenmiş farklı doku türlerinden oluşur.

Doku

Doku, bitki, hayvan ve insan organlarını meydana getiren, şekil ve yapı bakımından benzer olup, aynı vazifeyi gören, birbirleriyle sıkı alâkaları olan aynı kökten gelen hücrelerin topluluğu. Hayvan dokusu dört alt birime ayrılabilir: epitel dokusu, bağ dokuları, kas dokusu ve sinir

Hücre
Hücre, canlının canlılık özelliklerini taşıyan, yapı ve görev bakımından en küçük parçasıdır. Hücreye göze de denilebilir. Atomların molekülleri, moleküllerin makromolekülleri, makromoleküllerin makromoleküler yapıları oluşturmasıyla, dokuların en küçük yapı taşları olan ve yaşamın tüm özelliklerini sergileyen hücreler oluşmaktadır. Genel olarak tüm hücreler temelde aynı yapıya sahiptirler. Fakat bulundukları dokuya ve dolayısıyla fonksiyonlara bağlı olarak bazı farklılıklar gösterirler.

Vücutta meydana gelen olaylar hücresel bir seviyede gerçekleştirilir. Örneğin, bacağınızı hareket ettirirken, sinir hücrelerinin sorumluluğu, bu sinyalleri beyninizden bacağındaki kas hücrelerine iletmektir. Vücutta kan hücreleri, yağ hücreleri ve kök hücreler gibi bir dizi farklı hücre bulunur. Organizmaların farklı kategorilerdeki hücreleri, bitki hücreleri, hayvan hücreleri ve bakteri hücreleridir.

Organel

Hücre içinde belirli bir görevi yapmak üzere özelleşmiş ve zarla çevrili yapılar. Çekirdek, mitokondri, kloroplastlar gibi. Özellikle karmaşık yapıdaki ökaryotik hücrelerde birçok organel çeşidi bulunur. Organeller mikroskobun bulunuşundan sonra gözlemlenmeye ve tanımlanmaya başlanmıştır.

Özellikle karmaşık yapıdaki ökaryotik hücrelerde birçok organel çeşidi bulunur. Organeller mikroskobun bulunuşundan sonra gözlemlenmeye ve tanımlanmaya başlanmıştır. Bazı hücrebilimcilerin savlarına göre birçok büyük organelin endosimbiyotik bakterilerden köklendiği öne sürülür:

mitokondri (çoğu ökaryotlarda)
plastitler (bitkilerde ve alglerde)
kloroplast
kromoplast
lökoplast
amiloplast
statolit

Molekül

Bir kimyasal maddenin bağımsız olarak bulunabilen en küçük parçası. Moleküller bir veya birden fazla atomdan müteşekkildirler. Bir veya daha fazla türden atomu ihtiva ederler.

Atom

Atom evrendeki tüm madde, cisim ve varlıkların kimyasal, fiziksel özelliklerini taşıyan en küçük birimidir.
Karbon, oksijen ve hidrojen gibi elementler atomlardan oluşur. Birlikte bağlanan atomlar molekülleri oluştururlar. Örneğin, bir su molekülü, bir oksijen atomuna bağlı iki hidrojen atomundan oluşur. Atomlar, bu hiyerarşik yapının en küçük ve en özgün birimini temsil eder.

#yaşam #piramidi #nedir