Fibrinojen - Faktör 1 Testi Nedir? Normal Değerleri Nelerdir?...

Fibrinojen - Faktör 1 Testi Nedir? Normal Değerleri Nelerdir? Nasıl Yapılır?

Fibrinojen, trombin tarafından fibrine dönüştürülen bir plazma proteinidir. Karaciğerde sentezlenir ve akut faz reaktanıdır. Fibrinojen eksikliğinde PT, aPTT testlerinde uzama olur.

Fibrinojen, glikoprotein grubunda yer almakta olup karaciğerde üretilmektedir. Fibrinojen faktör 1 olarak bilinmektedir ve pıhtılaşma mekanizmasında görev alır. Fibrinojen ölçümü “Clauss pıhtılaşma metodu” metot ile yapılabilmektedir.

Kan pıhtısının oluşumu sırasında trombinin etkisiyle pıhtıyı oluşturacak olan fibrin ve fibrinopeptitleri meydana getiren, kan serumunda bulunan bir proteindir. Karaciğerde sentezlenerek dolaşıma verilir. Kan plazmasındaki normal yoğunluğu %300-400 mg kadardır. Kan plazmasının yaklaşık % 5’i fibrinojendir.
Bundan dolayı koagülasyon proteini olarak önemlidir. Fibrinojen dışında kan proteinleri genellikle 60ºC’de,fibrinojen ise 56ºC’de pıhtılaşır, bu özelliğinden dolayıdiğer proteinlerinden ayrılır.

Fibrinojen sadece kan plazmasında değil,aynı zamanda çeşitli vücut sıvılarında transuda ve eksuda sıvılarında erimiş olarak bulunur. Tuzlu suda erir, distile suda erimez. Yarı doymuş tuzlu su veya %20 amonyum sülfat solüsyonunda çökelir. Bu özelliğinden dolayı diğer plazma proteinlerinden ayrılarak analizi yapılır. Çeşitli karaciğer rahatsızlıklarında sentezinin bozulmasıyla kandaki fibrinojen miktarı azalır. Gebelik, eklem romatizması ve iltihabi durumlarda kanda fibrinojen miktarı artar.

Fibrinojen aşırı trombin konsantrasyonu varlığında Fibrine döner. Seyreltik plazmada pıhtı oluşumunun süresi örnekteki fibrinojen konsantrasyonu ile ters orantılıdır.
Fibrinojen testinde trombin pıhtılaşma süresi orijinal olarak Clauss tarafından tanımlanan yönteme dayanır 1.Trombinin yüksek konsantrasyonlarında, seyreltik plazmada pıhtı oluşumu için gereken süre fibrinojen konsantrasyonu ile ters orantılıdır.

Normalde 8-25 saniyede pıhtılaşma olmalıdır.
Normal değerlerin altına ya da üstüne çıkan fibrinojen miktarı sağlık açısından ciddi nitelikte sorunlara neden olmaktadır.

NUMUNE KABI: Sitratlı mavi kapaklı tüp
NUMUNE TÜRÜ: Sitratlı plazma
NUMUNE MİKTARI: 4.5 ml
TRANSPORT SICAKLIĞI: Oda ısısı
NUMUNE RED SEBEBİ: Oda ısısında 2 saatten fazla beklemiş, hemolizli pıhtılı heparinli numuneler, uygun olmayan kan antikoagülan oranları.
SAKLAMA ŞARTLARI: D-Dimer yükselmiş hastalarda fibrinojen daha düşük saptanır. Azalmış hepatik senteze bağlı olarak karaciğer hastalıklarında, düzeyleri düşer, DİC’te tüketimle fibrinojen azalır. Akut faz reaksiyonları ve gebelikte fibrinojen artar.

Fibrinin solübl prekürsörü olan fibrinojen, karaciğerde sentezlenen, 340 kDa ağırlığında bir proteindir. Fibrinojen, fibrin pıhtısı oluşumunda primer substrattır. Fibrinojenin trombin tarafından proteolitik olarak parçalanması sonrası fibrinopeptid A ve B’nin salınması ve polimerizasyonunu takiben, solubl olmayan fibrin monomerleri oluşur. Fibrinojen trombosit membranında bulunan α IIb β3 integrin (glikoprotein IIb/IIIa) ile etkileşime girer, bu durum trombosit agregasyonu için gereklidir. Fibrinojen ayrıca faktör XIII ve plazmin için de bir substrattır. Diğer yandan, fibrinojen düzeyi trombin üretiminden fazla olduğunda antitrombin ve antikoagülan fonksiyona sahiptir. Oluşan fibrin pıhtısının yüksek oranda trombin bağlama potansiyeli vardır, trombin için fibrinin bu non-substrat bağlanma potansiyeli “antitrombin I” olarak tanımlanır. Antitrombin I (fibrin) trombin üretiminde önemli bir inhibitördür. Vaskülertromboz; antithrombin I’in (afibrinojenemide olduğu gibi) yokluğu, plazma γ zincir içeriği ya da bazı disfibrinojenemilerde olduğu gibi fibrinin defektif trombin bağlaması nedeniyle olabilir.

Fibrinojenin plazma konsantrasyonu yaklaşık 1.5–3.5 g/l, yarıömrü de yaklaşık 3-5 gündür. Fibrinojen molekülü bir homodimerdir, her bir yarısı üç adet identik olmayan polipeptid zincirinden (A α-, B β- ve γ -zincirleri) oluşmaktadır. Fibrinojen molekülündeki bu üç zinciri, üç gen (FGA, FGB ve FGG) kodlar ve tümü 4.kromozomun uzun kolundadır. Gen mutasyonunun homozigot ya da birleşik (compound) heterozigot kalıtımı fibrinojen düzeyinin 0.1 g/l’nin altında olmasıyla sonuçlanır.

Koagülometri Metodu

Amaç
- Kanda bulunan plazma proteinlerinden fibrinojenin, koagulametri tekniğiyle kantitatif ölçümünü yapmaktır.

Prensip
Koagülasyon ile plazma sıvı fazdan katı faza geçerek fibrin oluşumu ile ortaya çıkan lifler manyetik alan içinde serbestçe hareket eden bilyeye tutunarak hareketini kısıtlama ve salınmasını yavaşlatması esasına dayanır.

Kullanılan araçlar

- Distile su cihazı
- Santrüfüj
- Buzdolabı
- Koagülometri cihazı: Manyetik tanımlama sistemi ile fibrin oluşumu sonucu ortaya çıkan lifler, manyetik alan içinde serbestçe hareket eden bilyeye     tutunarak hareketin,   kısıtlanmasıyla bilyenin salınmını yavaşlatması sonucu oluşan koagülasyonu değerlendiren cihazdır.
- Otamatik pipet / cam pipet
- Tüp sporu

Reaktifler

Fibrinojen reaktifi(toz hâlinde)
Kalibrasyon serumu (toz hâlinde)
Kontrol serumu (toz hâlinde)

Reaktiflerin hazırlanması:Kit olarakalınan reaktifler, prospektüsüne bakılarak sulandırma oranına göre sulandırılır.
Reaktiflerin depolanması: Reaktifler 4 ºC’de saklanmalıdır.
Reaktifin bozulması: Kullanma süresi geçen reaktiflerin bozulmasıyla doğru sonuç verme yüzdesi düşük olacağın
dan kullanılmamalıdır.
Kalibrasyonu: Kalibrasyon serumuyla kalibrasyon yapılır.
Test edilecek kanınözelliği ve saklanması: Sitratlı kan ile çalışılır. Sitratlı kan, 9 kısım kan, 1 kısım sitrattan oluşur. Oda ısısında 4 saat,buzdolabında 3 gün stabildir.

Teknik

- Çalışma önlüğü ve eldiven giyerek kişisel güvenlikönlemleri alınır.
- Analiz öncesi çalışma ortamı hazırlanır.
- Analize başlamadan önce analizde kullanılacak cihazların günlük bakımında cihazın kit bölümü kontrol edilir. Ç
alışılacak test sayısına göre reaktif    ilave    edilir.    Distile    su    ve atık bölümü kontrol edilir. Giderilemeyen arıza rapor tutularak amire bildirilir. Teknik sorumlu tarafından arızanın giderilmesi sağlanır.
- Koagülometre cihazının numune, standart ve reaktif bölümleri kontrol edilir.
- Fibrinojen analizinde kullanılacak reaktifler hazırlanır.Test sayısına göre fibrinojen reaktifi prospektüsü doğrultusunda hazırlanır.
- Fibrinojen analizi için mavi kapaklı sitratlı tüpe kan alınır. Kanda pıhtı olup olmadığı kontrol edilir. Kan
başka bir hastane veya laboratuvardan geliyorsa uygun şartlarda ge tirilip getirilmediği kontrol edilir.
- Sitratlı kan 2500 devirde 10 dakika santrüfüj edilerek plazma elde edilir.
- Koagülometre rakına küvetleri konur.Bu küvetleri,   kendi kendine yerleştiren cihazlar da vardır.
- Koagülometreyle çalışmaya başlamadan önce kontrol serumu ile cihazın okuma aralıkları kontrol edilir. Hazır kit olarak alınan kontrol serumu prospektüse göre sulandırılır. Her gün çalışma öncesi kontrol serumu ile okuma yaptırılır.
- Koagülometreye santrüfüj edilen sitratlı kan tüpünün barkodlu kısmı okutulur.
- Okutulan kan tüpleri cihazın rak bölümüne okutulma sırasına göre yerleştirilir.
- Koagülometre çalıştırılır. Cihazın probları; reaktif bölümünden reaktifi, numune tüpünden de barkod sırasına göre plazmayı alıp küvete koyarak reaksiyonun oluşumunu sağlar.
- Koagülometre okuma işlemini tamamladıktan sonra sonuçları g/dl olarakverir.
- Çıkan sonuçlar kontrol edilerek normal ve anormal değerler belirlenir. Anormal çıkan analizler tekrar çalışılarak sonuçları aynı çıkmışsa raporlandırılır.Tekrarı yapılan analizlerin anormal sonuçları, amire ve ilgili birime bildirilir.
- Raporlar amire imzalatılır. İmzalanan raporların bilgisayar ve laboratuvar defterine kaydı yapılır.

Yetişkin bireylerde normal değerler 200-400 mg/dL’dir.
Yenidoğan bireylerde normal değerler 125 - 300 mg/dL’dir.

TEST ADI

YAŞ

Cinsiyet

Referans aralık

Panik değer

Fibrinojen (sitratlı plazma)	1 gün:		167 – 399 mg/dL
	5 gün:		162 – 462 mg/dL
	1 ay:		167 – 378 mg/dL
	3 ay:		150 – 379 mg/dL
	6 ay:		150 – 387 mg/dL
	Yetişkin:	E / K	202 – 430 mg/dL	≤ 75 ; > 700 mg/dl

UYARI

Testleriniz için referans aralıklar size verilen laboratuvar raporunda bulunabilir. Bu değerler genellikle test sonuçlarının sağında bulunur. Laboratuvar raporunuz yoksa, referans aralığını almak için sağlık uzmanınıza veya test (ler) i gerçekleştiren laboratuvara danışın.

Laboratuvar test sonuçları kendi başına anlamlı değildir. Referans aralıklar, sağlıklı bir insan için beklenen değerlerdir. Bazen "normal" değerler olarak da adlandırılırlar. Test sonuçlarınızı referans değerler ile karşılaştırarak, siz ve sağlık uzmanınız, test sonuçlarınızdan herhangi birinin beklenen değerler aralığının dışında olup olmadığını görebilir. Beklenen aralıklar dışındaki değerler, olası koşulları veya hastalıkları tanımlamaya yardımcı olacak ipuçlarını sağlayabilir.

Laboratuvar testleri, test ekipmanı, kimyasal reaktifler ve tekniklerdeki farklılıklardan dolayı laboratuvardan laboratuvara değişkenlik gösterebilir. Bu nedenle bu sitede çok az referans aralığı verilmiştir. Sonuçlarınızın "normal sınırlar içinde" olup olmadığını değerlendirmek için testinizi gerçekleştiren laboratuvar tarafından verilen aralık değerlerini kullanmanız ve doktorunuza danışmanız gerekmektedir.

Kaynaklar:

1.https://neu.edu.tr/wp-content/uploads/2015/11/temel-lab-uyg-2-ders-2-2.pdf
2.http://peramed.com/peramed/docs/1709211_TR.pdf
3.Türkiye Yüksek İhtisas Hastanesi Laboratuvar Test Rehberi www.tyih.gov.tr
4.http://www.thd.org.tr/thddata/books/650/bolum-i-fibrinojen-faktor-i-eksikligi.pdf
5- http://merkezlab.erciyes.edu.tr/biyokimya/referans.htm
6- KAN PROTEİNLERİ ANALİZİ MEB Ankara, 2011

#fibrinojen #faktör #testi #nedir? #normal #değerleri #nelerdir? #nasıl #yapılır?