Biyologlar - Biyolojiye Gerçekçi Yaklaşım

Pelikanlar, su kuşları ailesinin önemli bireyleri

---

Pelikanlar, su kuşları ailesine ait büyük ve gösterişli kuşlardır. Farklı bölgelerde yaşayan ve farklı özelliklere sahip çeşitli pelikan türleri bulunmaktadır. İşte bazı pelikan türleri:

Pelikan, monotipik pelikangiller (Pelecanidae) familyasını ve Pelecanus cinsini oluşturan iri su kuşu türlerinin ortak adı. Uzun gagaları, avlanmak için kullandıkları ve yutmadan önce gagalarıyla topladıkları avın bulunduğu suyu süzmeye yarayan geniş boğaz keseleri en ayırt edici özellikleridir. Kahverengi pelikan, Peru pelikanı dışındaki türlerinin tüyleri genellikle soluk renklidir. 

1. Büyük Beyaz Pelikan (Pelecanus onocrotalus): En tanınmış pelikan türlerinden biridir. Büyük boyutları ve beyaz tüyleri ile bilinir. Uzun bir gagaya ve geniş bir gagadan sarkan bir boğaza sahiptirler. Genellikle sulak alanlarda, göllerde ve nehirlerde yaşarlar.

2. Küçük Beyaz Pelikan (Pelecanus rufescens): Büyük beyaz pelikanın daha küçük bir versiyonudur. Boynuzumsu bir gagaları ve beyaz tüyleri vardır. Afrika'nın çeşitli bölgelerinde bulunabilirler.

3. Pembe Pelikan (Pelecanus onocrotalus): Bu tür, beyaz tüyleri ve göz alıcı pembe kanatları ile dikkat çeker. Sahip olduğu pembe renk, besin kaynağı olan karideslerden gelir. Afrika ve Asya'nın çeşitli bölgelerinde yaşar.

4. Kahverengi Pelikan (Pelecanus occidentalis): Kuzey ve Güney Amerika'nın kıyı bölgelerinde yaşayan bu pelikan türü, kahverengi tüyleri ve kırmızımsı bir boğaz kesesi ile tanınır.

5. Avustralya Pelikanı (Pelecanus conspicillatus): Avustralya'ya özgü olan bu tür, büyük boyutları ve beyaz tüyleri ile bilinir. Gözleri ve gagaları da karakteristik bir özellik olarak siyah renklidir.

6. Karikatür Pelikan (Pelecanus caricature): Güney Amerika'da bulunan bu tür, boynuz şeklindeki gagası ve ilginç görünümü ile dikkat çeker.

Bu sadece birkaç örnektir ve daha birçok pelikan türü mevcuttur. Her bir tür, yaşadığı coğrafya ve beslenme alışkanlıkları gibi faktörlere bağlı olarak farklılık gösterir.

Yaşayan sekiz pelikan türü geleneksel olarak iki gruba ayrılmaktadır: Yerde yuvalanan ve asıl olarak erişkinleri beyaz tüylü olan Avustralya pelikanı, tepeli pelikan, ak pelikan ve Amerika ak pelikanı. Ağaçlarda ya da deniz kayalıklarında yuvalanan ve erişkinleri gri ya da kahverengi tüylü olan küçük pelikan, Pelecanus philippensis, kahverengi pelikan ve Peru pelikanı. Daha çok deniz kıyılarında yaşayan ve önceden aynı tür olarak değerlendirilen kahverengi pelikan ile Peru pelikanı bazen diğer türlerden ayrılarak Leptopelicanus alt cinsinde sınıflandırılır. Ancak iki ana evrimsel soy olduğu görünmesine rağmen her iki görünüşe sahip olan ve benzer yuvalanma davranışı gösteren türler her iki evrimsel soyda da bulunmaktadır.

Mitokondriyal ve nükleer DNA dizileme sonucu türler arasında farklı ilişkiler ortaya çıkarılmıştır: Yeni Dünya'da yaşayan Amerika ak pelikanı diğer iki kahverengi pelikan türü ile kardeştir ve üçü ayrı bir soy oluştururken Eski Dünya'da yaşayan beş pelikan türü ayrı bir soy oluşturmaktadır. Tepeli pelikan, küçük pelikan ve Pelecanus philippensis türleri birbirleriyle çok yakından ilişkilidir ve bu üçüne en yakın diğer pelikan türü Avustralya pelikanıdır. Ak pelikan da bu soyda yer alır ama diğer dört türe göre ortak atadan ayrılan ilk türdür. Bu buluşlar pelikanların Eski Dünya'da evrimleştiğini ve daha sonra Amerika kıtasında yayıldığını göstermektedir. Dolayısıyla yerde ya da ağaçta yuvalanma tercihi genetik olmaktan çok boyutsal özelliklere bağlıdır.

Pelikanların yaşam döngüsü genellikle üç temel aşamadan oluşur: üreme, yavru büyütme ve yetişkinlik. Ancak türler arasında bazı farklılıklar olabilir. İşte genel olarak pelikanların yaşam döngüsü:

Üreme ve Yumurtlama: Pelikanlar genellikle üreme mevsiminde çiftleşirler. Çiftleşme sırasında, türlere göre farklı ritüeller gerçekleştirirler. Ardından dişi pelikanlar genellikle yuva yapmaya başlarlar. Yuvalar suyun üzerine veya kıyı bölgelerine kurulabilir. Dişi, genellikle 1 ila 6 arasında değişebilen yumurtalarını bırakır.

Kuluçka Dönemi: Yumurtaları kuluçkaya yatıran dişi pelikan, yumurtaların sıcaklığını korur. Kuluçka süresi türe göre farklılık gösterir ve genellikle 1 ay kadar sürer. Bu süre boyunca dişi yumurtalara dikkatle bakar.

Yavru Büyütme: Yumurtaların çatlamasıyla yavrular ortaya çıkar. Yavrular genellikle çıplak ve kör doğarlar. Anne ve baba pelikanlar, yavrularını besler ve korur. Yavrular büyüdükçe tüylenmeye başlarlar. Beslenme dönemi boyunca yavruların büyümesi hızla gerçekleşir.

Uçma Yeteneği Kazanma: Yavrular, yaklaşık 2 ila 3 aylıkken uçma yeteneği kazanırlar. Bu dönemde yavruların tüyleri tam olarak gelişir ve uçma alıştırmaları yapılır. Aile grubunun yanında uçmayı öğrenerek avlanma ve tehlikelerden kaçma yeteneklerini geliştirirler.

Erginlik ve Üreme: Pelikanlar genellikle 3 ila 5 yaşlarında erginlik dönemine ulaşırlar. Bu noktada üreme yetenekleri gelişmiş olur. Ergin pelikanlar çoğunlukla üreme bölgelerine geri dönerler ve çiftleşmeye başlarlar. Bu dönemde yaşamlarının büyük bir kısmını avlanarak ve üreyerek geçirirler.

Yaşam Süresi: Pelikanların yaşam süreleri türe ve çevresel faktörlere bağlı olarak değişebilir. Genellikle 10 ila 25 yıl arasında yaşarlar.

Pelikanların yaşam döngüsü, türlerine ve yaşadıkları bölgelere göre farklılık gösterebilir.

---