Teke Böceği - Konakdelen - Hylotrupes bajulus ve Verdiği Zararlar

Konakdelen (Hylotrupes bajulus), eski ev ve konaklara zarar veren teke böceğigiller (Cerambycidae) familyasından kın kanatlı böcek türüdür.

Ergin bireyler yaklaşık olarak15–20 mm boyundadır ve tamamen esmer siyahtan sarımsı esmere kadar değişen renklerde olup, thorax üzerinde birisi ortada, ikisinde yanda olmak üzere üç siyah leke ile beyazımsı leke bulunur. Bu böceğin ergin bireyleri beslenmezler.

Konakdelen larvaları, tipik birer teke böceğigil (Cerambycidae) larvası olup, düzgün vücutları şişmanca, segmentler arası derin boğumlarla bölünmüş ve beyaz renklidir. Baş ön göğsün içine doğru geri çekilmiş olup, çok rahatlıkla görülmez. Olgun larvalar yaklaşık olarak 20–22 mm kadardırlar.

Konakdelen ergin bireyleri Mayıs - Ağustos aylarında aktif hale gelir. Dişi bireyler yumurtalarını ovipozitörleri ile odunların enine kesitindeki yarık ve çatlakların arasına bırakır. Yumurtadan çıkan larvalar odunu tamamen tahrip ederek geriye ince karton kalınlığında bir tabaka bırakmaktadırlar. Bu nedenle böceğin zararı çoğu kez dışarıdan belli olmayıp, yalnız bazı yerlerde ince talaş yığınları göze çarpmaktadır. Türkiye koşullarında ergin çıkışları Temmuz - Eylül ayları arasına denk gelmekdedir.

Daha çok, ahşap ev kirişlerinde, döşemelerde ve tavan kısımlarına zarar verirler. Zarara uğrayan odun kısmı tamamen kullanılmayacak duruma gelir. Dışarıdan bakılınca sadece oval şekilde çıkış deliği görülür, böceğin tasallutu görülemez. Bu çıkış deliklerinden ince öğüntüler dökülür. Larva yolları oval, kısa ve birbirine bağlanmış olup ağacın derin kısımlaına doğru ilerler

Özellikle binaların ahşap kısımlarında yaptığı zarar sonucu özellikle çatılar 20–25 yıl gibi kısa sürede çökebilir, telefon ve telgraf direkleri verdikleri zararlar ülke ekonomisini olumsuz bir şekilde etkiler. Bu direklerin değiştirilmesi ekonomik bir yüktür. İğne yapraklı ağaçlarda da zararlara sebebiyet vermektedirler.

Ülkemizde ve dünyadaki yayılış aşanları;

Ülkemizdeki yayılış alanları;

Adana, Artvin, Bursa, Bilecik, Bolu, Çanakkale, Denizli, Düzce, Erzincan, Eskişehir, Erzurum, Giresun, Gümüşhane, Hatay, Isparta, İzmir, İstanbul, Kars, Kastamonu, Kayseri, Karabük, Kahramanmaraş, Konya, Kütahya, Mersin, Muğla, Rize, Sinop, Sivas, Trabzon, Uşak, Ankara, Aydın, Amasya, Antalya, Zonguldak.

Dünyadaki yayılış aşanları;

Lüksemburg, Macaristan, Norveç, Polonya, Portekiz, Romanya, Rusya, Slovakya, Slovenya, Yunanistan, Suriye, Irak, İran, Lübnan, İsrail, Madagaskar, Yeşil Burun Adaları, Yeni Kaledonya, Avustralya, ABD, Kanada, Brezilya, Uruguay, Arjantin.

Avrupa, Akdeniz, Güney Afrika, Asya, Amerika ve Avustralya'da görülür: Türkiye, Kıbrıs, Almanya, Arnavutluk, Avusturya, Belçika, Bulgaristan, Büyük Britanya, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Hırvatistan, İspanya, İsveç, İsviçre, İtalya,

Ahşap zararlıları (xylophages), milyonlarca insana dünya çapında zara veren toplumsal bir sorundur. Bölgemizdeki en tehlikeli ve en yaygın zararlı ortak bilinen türdür. (Hylotrupes Bajulus L., Cerambycidae, Coleoptera) binalarda iğne yapraklı ağaçların en tehlikeli zararlısıdır. İğne yapraklı ağaç çoğunlukla dünyada en büyük miktarda bulunur ve bu nedenle inşaatlarda en çok kullanılan yapı malzemesidir.

Ağaçlara kışın larva olarak yerleşen böcek, ağustos sonuna kadar yumurta bırakır. Büyüyen yumurtalar larva şeklini alarak tekrar ağaçların gövdesine yerleşir. Böcek bu şekilde yüzlerce ağaca virüs gibi yayılmaya devam eder.

Varyeteleri

Hylotrupes bajulus var. bajulus (Sin: Cerambyx bajulus Linnaeus, 1758, Callidium bajulus (Linnaeus) Fabricius, 1775<, Hylotrupes baiulus var. bullatus Haldeman, 1847, Hylotrupes bajulus var. bullatus (Haldeman) White, 1855, Hylotrupes bullatus (Haldeman) LeConte, 1850, Hylotrupes inaequalis Casey, 1924, Hylotrupes incertus Casey, 1924, Cerambyx caudatus DeGeer, 1775, Callidium affine Seven)
Hylotrupes bajulus var. demelti Podany
Hylotrupes bajulus var. puellus Villa (Sin: Hylotrupes minutus Casey, 1924)
Hylotrupes bajulus var. scutifer (Voet, 1778) (Sin: Cerambyx scutifer Voet, 1778, Hylotrupes bajulus var. lividus Mulsant)
Hylotrupes bajulus var. syriacus Théry
Hylotrupes bajulus var. theresae Pic

Kaynaklar:

Ayşen Melda Çolak, Hasan S. Civelek ve Yusuf Z. Erdil (2006), Ahşap malzemede zarar yapan Hylotrupes bajulus (L.) ve Trichoferus griseus (F.) (Coleoptera: Cerambycidae) türlerinin ahşabın bazı fiziksel ve mekanik özelliklerine etkileri üzerinde araştırmalar, Türk. Entomol. Dergisi, 2006, 30 (4): 261-273
Sabri ÜNAL, Ercan ÖZCAN ve Cihan CILBIRCIOĞLU (2008), Kastamonu’daki Tarihi Osmanlı Konağı’nda Tespit Edilen Zararlı Böceklere Karşı Fumigasyon Uygulaması, Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, yıl: 2008, cilt (sayı): 8(2), sayfa: 103-108

#böceği #konakdelen #hylotrupes #bajulus #verdiği #zararlar