Bağ Üçgenleri- Van Arkel-Ketelaar Üçgenleri

Adını Anton Eduard van Arkel ve JAA Ketelaar'dan almıştır.

1941 yılında van Arkel iyonik, metalik ve kovalent bağlarda derecelendirme yapabilmek amacıyla; metal, yarı metal ve ametallerden oluşan 36 baş grup elementini kullanarak bir üçgen modeli oluşturdu. Bu eşkenar üçgenin köşelerine iyonik, metalik ve kovalent bağ dereceleri en belirgin bazı bileşik türlerini yerleştirdi. Aralarda da değişen bağ derecelerine göre farklı başka türdeki bileşikler yer aldı.

Bu üçgen bizlere kimyasal bağların sadece tek tipteki belirli bağlar olmadığını gösterir. Aksine, bağ tipleri birbiri ile ilişkilidir ve farklı bileşikler, farklı derecelerde farklı bağlanma karakterine (örneğin, polar kovalent bağlar) sahip olabilirler.

Ketelaar üçgeni bir koordinat sisteminde düşünüldüğünde x ekseni elektronegatiflik ortalamasını ifade ederken, y ekseni elektronegatiflik farkını verir.

Bu şekilde bileşikler arasındaki baskın bağ türü değerlendirilebilmektedir.

Üçgenin sağ kenarında Elektronegatiflik farkına göre değişim gösteren iyonik ile kovalent bağ arasındaki geçiş ifade edilmektedir. Örneğin Cl2 gibi eşit elektronegatiflik değerine sahip bileşikler eşit elektronegatifliğe sahip bileşikler kovalent köşeye yerleştirilirken, büyük elektronegatiflik farkına sahip bileşikler (NaCl gibi) iyonik köşede yer alır.

Alt kenarda metalik ile kovalent bağdaki değişim derecesine göre sınıflandırılan bileşikler bulunur. Bir uçta metalik bağları içeren maddeler, diğer uçta metal orbitallerinin örtüşerek oluşturduğu kovalent karakterdeki maddeler yer alır.

Sol kenar ise iyonik ile metalik bağ derecesindeki değişimi ifade etmektedir

Özetle bağlanma üçgeni yorumlanırken;

- Metalik bağlar düşük elektronegatiflik farkı ve düşük elektronegatiflik ortalamasına sahiptir.

- İyonik bağlarda elektronegatiflik farkı orta ila yüksek arasındadır ve elektronegatiflik ortalamasının orta değerler de olması beklenir.

- Kovalent bağlarda düşük elektronegatiflik farkı ve orta ila yüksek elektronegatiflik ortalamasına sahiptir.

Günümüzde, hala elektronegatiflik üçgenleri çoğunlukla kimyasal bağ türü değerlendirmek için kullanılmaktadır.

Metin Chemlibretext.org sitesinden çeviri yapılmıştır.

Makale kaynağı: Gülçin Barış (Facebook)

#Kovalent bağlar # İyonik bağlar # Metalik bağlar