Harvard'da geliştirdiği yöntemlerle sağlığın geniş kitlelere ulaşmasını sağlıyor
Prof. Utkan Demirci;
Harvard'da geliştirdiği yöntemlerle sağlığın geniş kitlelere ulaşmasını sağlıyor
Harvard Tıp Fakültesi'ne bağlı MIT Sağlık Bilimleri ve Teknoloji bölümünde profesör olan Utkan Demirci, dünyayı değiştirecek 35 bilim adamı arasında gösteriliyor. Alanındaki cep telefonu ile ELISA yapabilen ilk yumurtalık kanseri idrar testini geliştiren Prof. Utkan Demirci, Medical Tribune Türkiye Yayın Koordinatörü Zuhal Demirarslan’ın sorularını yanıtladı.
MT: Dünyayı değiştirecek ilk 35 bilim adamından biri olarak gösteriliyorsunuz. Siz kendinizi nasıl tanımlarsınız?
Harvard Tıp Fakültesine bağlı Harvard-MIT sağlık bilimleri ve Teknoloji bölümünde profesörüm. Mikroteknolojilerin sağlık üzerine uygulamaları üzerine çalışan 30 kisilik dinamik bir araştırma grubunu yönetiyorum. Teknoloji Review Magazin MIT bazlı bir dergi. Her sene dünyadaki başarılı bilim adamları arasından 35 yaşın altındaki 35 kişiyi bilime katkılarına bakarak seçer. Geçmişte TR35'a seçilmiş bir çok kişinin başarılı işler yapmaya devam ettiğini, kilit noktalarda hem bilimde hem yönetim seviyesinde hatta bazılarının politikada devam eden pozitif etkilerini görüyoruz. Ben de onların izinden gitmeyi hedefliyorum.
MT: Nano teknolojiden ve bunun sağlıkta nasıl uygulandığından bahsedebilir misiniz?
Bir mikrometre, bir saç telinin yüzde biri kalınlığına karşılık geliyor. Vücudumuzdaki hücreler de mikrometre boyutundalar. Hücrelerin içinde gerçekleşen molekül seviyesindeki reaksiyonlar ise nanometre boyutunda gerçekleşiyor. Bizim hücrelerde neler olduğunu daha kolay anlayabilmemiz için hücrelerin boyutuna inmemiz gerekiyor.
Kısaca özetlemek gerekirse, çuvaldızla dantel oya işlenmez. Küçük boyuttaki olayları öncelikle anlayabilmek ve kontrol edebilmek için o boyutlarda teknolojileriniz olması gerekiyor. Nanoteknoloji bu bağlamda ince dantel iğnesidir. Bu iğne ile hücrelerin fonksiyonlarını irdelemek imkanını buluyoruz. Buradan öğrendiğimiz kazanımlar, bizim sağlıkta bu bilgileri nasıl kullanabileceğimiz konusunda bize ipuçları sunuyor.
MT: Yumurtalık kanserinin erken teşhisi için geliştirdiğiniz idrar testini anlatabilir misiniz? Bu çalışmaya nereden yola çıkarak başladınız?
Yapmaya çalıştığımız işler, kolay, pahalı olmayan yöntemleri kullanarak, yatağın başucunda ya da Afrika'da bir dağın başında çalışabilecek testleri daha büyük bir çoğunluğun hizmetine daha kolay bir şekilde sunabilmek. Bunun için araştırma labaratuvarlarında binlerce lira değerindeki cihazlarla yapılan testleri, biz cep telefonuyla,ucuz ve tek kullanımlı atılabilir testler haline getirmeye çalışıyoruz. Yumurtalık kanseri idrar testi bu çalışmalarımızdan biridir ve alanındaki cep telefonu ile ELISA yapabilen ilk örnektir. Amacımız herkesin ucuz ve kolay erişimini sağlamak, bu sayede geniş kitlelere sağlığın ulaşmasına katkıda bulunmak.
MT: Sizce bu test yumurtalık kanserinden ölümleri engelleyecek mi? Maliyeti ile ilgili bilgi verebilir misiniz?
Ölümleri engelleyecek demek yanlış olur. Zira diagnostic testler, hastalığın tesbitine yöneliktir. Tabi ki kanserde erken teşhisin tedavi üzerindeki etkileri biliniyor. Bu açıdan bakarsak mutlaka pozitif katkıları olacaktır. Evde kolayca uygulanabilirlik esas amaç burada. Fiyatının on lirayı geçmemesini esas almak gerekir.
MT: Tıp dünyasından bu testle ilgili size geri dönüşler nasıl?
Bu testi değişik hastalıklar için de uygulamak mümkün. Özellikle ELISA testlerinin kullanıldığı birçok hastalıkta etkili olabilecek bir test. Bu testin birçok başka alandaki uygulamalarına ilgi de var.
MT: Yalnızca erken teşhiste mi kullanılacak yoksa yumurtalık kanseri olan hastalarda da faydası olacak mı?
Özellikle yumurtalık kanserinde erken teşhisten çok hastalığın geri gelmesini monitör etmede kullanılan bazı biyolojik işaretlerin izlenmesinde etkili olabilir. Baktığımız moleküller buna işaret eden moleküller. Özellikle yumurtalık kanserinde yeni ve daha net sonuçlar veren moleküllerin keşfedilmesi için dünyanın birçok yerinde araştırmalar devam ediyor.
MT: Nano teknoloji ile geliştirdiğiniz çiplerin başka hangi sağlık uygulamaları var?
Özellikle bulaşıcı hastalık alanlarında etkili uygumaları olduğunu görüyoruz. Örneğin ameliyat geçirmiş hastalarda, hastaneden gelebilecek enfeksiyonların tesbitinde, bunun yanı sıra idrar yolu enfeksiyonlarında da etkili olabileceğini görüyoruz.
MT: Bu uygulamaların (yumurtalık kanseri idrar testi de dahil) ne zaman kullanıma sunulacağını düşünüyorsunuz?
Bu konuda çalışmalarımız devam ediyor. Türkiye'de Koek Bioteknoloji bu testlerin geliştirilmesi için çalışmalarda bulunuyor.
MT: Sizce gelecekte nano teknoloji ile ilgili neler bekliyor bizleri?
Biyoteknoloji ve bunun nano-boyutta uygulamaları çok geniş ve çok yeni bir alan. İleride biyoloji biliminin bizim anladığımız kısmının genişlemesinde ve daha kesin ve daha net temel kurallara oturmasında bu tarz yeni teknolojilerin rolü büyük olacak.
MT: Kendi labaratuvarınızda çalışıyorsunuz, ekibinizde Türk hekimler ya da Türk çalışanlar var mı?
Türkiye'den çok sayıda lisans ve üstü seviyede öğrencim oldu. Sayıları 100'e yaklaşmıştır. Doktorasının bir kısmını benimle yapan Türkiye'den derecesini alacak yaklaşık 5 öğrencim oldu. Ayrıca, Türkiye'den lisans eğitimini almış, şu anda doktora üstü çalışmalarını benim labaratuvarımda sürdüren 10'a yakın öğrencim var. Bunun yanı sıra Türkiye'den TUBITAK ya da Fullbright Türkiye desteğiyle labaratuvarımıza gelen profesörler de oldu. Beni en çok sevindiren ise Türkiye'de lisans eğitimleri esnasında labaratuvarıma yazları gelip araştırmamıza katkıda bulunan öğrencilerimin şu anda dünyanın her yerindeki değerli üniversitelerde doktora çalışmalarına devam etmesidir. En önemlisi ise doktora üstü çalışmalarını benimle sürdüren öğrencilerimin bazılarının, labaratuvarlarını kurarak araştırmalarına devam etmesi. Sizin aracılığınızla öğrencilerime araştırmama olan katkılarından dolayı teşekkür etmek isterim. Başarılarıyla bizi gururlandırıyorlar. Onların başarıları ülkemizin başarısıdır, gelecekte bizi en iyi şekilde temsil edeceklerine hiç şüphem yok.
MT: Türkiye'de ortak çalıştığınız kurumlar var mı? Varsa ortak hangi projelerde çalışıyorsunuz?
Türkiye'de bir çok üniversite ile beraber çalıştığımız hocalarımız oldu. En son yaptığımız çalışmalar ise Dr. Selçuk Kılınç ile beraber ince bağırsak transplantasyonundaki kök hücre çalışmalarıydı. Biz daha çok bu hocamızın yaptığı bu çalışmaların sonuçlarının incelenmesi konusunda fikir alışverişinde bulunduk. Bu konuda özellikle sayın milletvekilimiz Prof. Dr. Cevdet Erdol hocamızın desteklerini de burada belirtmek isterim. Türkiye'de bir kök hücre merkezi kurulmamış olsaydı, bu çalışmalar mümkün olmayacaktı. Buradaki sonuçları da önümüzdeki yıl içerisinde bilimsel bir makale olarak paylaşacağız.
MT: Şu anda labaratuvarınızda üzerinde çalıştığınız projelerden bahsedebilir misiniz?
Labaratuvarımızda 30'a yakın araştırmacı çok farklı projelerde çalışıyor. Temel olarak üzerinde çalıştığımız konular hücreleri ve onların mikro-çevresini kontrol eden teknolojiler üretmek üzerine kurulu. Amacımız bu teknolojileri kullanarak daha hızlı, daha ucuz ve etkili sistemler geliştirerek, hastalıkları zamanında ve inceden yakalayıp, zamanında tedavilerine imkan sunmak.
MT: 2012 EMBS başarı ödülü aldınız.Bu ödülden bahsedebilir misiniz. Hangi çalışmanızla bu ödüle layık bulundunuz?
Tibbi içerikli mikro ve nano teknolojilerin gelişimine yaptığım bilimsel katkılardan dolayı verilmiş bir ödül. Bu pozitif değerlendirmelere nail olmuş olmak sevindirici. İnşallah devamı gelir ve yaptığımız işlerin insanlara hizmeti olur.
MT: Bundan sonraki hedefleriniz neler?
Hayatta hep kısa ve uzun vadeli hedeflerim oldu. Kısa vadede akademik çalışmalarıma devam etmek istiyorum. İnsan sağlığı için önemli problemlere mühendislik bakış açısını uygulayarak ucuz, basit çözümler getirmeye devam etmek istiyorum. Bunun için labaratuvarımızda her zaman yetenekli öğrencilere ihtiyacımız var. Türkiye'den labaratuvarımıza katılıp araştırmamıza katkıda bulunmak isteyenlere her zaman kapımız açık. Son zamanlarda gördüğüm bir gerçeklik de labaratuvarda üretilen teknolojilerin insanların kullanımına sunulması için iş yine bize düşüyor. Bunun için Türkiye'de Koek Bioteknoloji ile çalışmalara başladık. ABD'de de benzer şirketleşme çalışmalarına destek veriyoruz. Teknolojiler ürün haline gelmediği sürece insanların yararına ve hizmete dönüşmeleri mümkün olmuyor.
Uzun vadede amacım ise yıllar boyunca kazandığım pozitif birikimlerimi Türkiye'de bilimin ve sanayinin gelişimine katkılar yapabilmek için kullanabilmek. Bunun yanı sıra ülkemizde bilim ve eğitimle ilgili politikalara ihtiyaç var. Özellikle ülkemizde herkese, özellikle genç kızlara, eşit eğitim fırsatları sağlayabilecek projelere ihtiyaç olduğunu düşünüyorum. Bu alandaki sosyal sorumluluk içeren projelere katkıda bulunabilmek isterim. Bu konularda katkıda bulunabileceğim imkanlar doğarsa ülkemde görev yapabilmek en büyük dileğim. Eğer bunu başarabilirsem kendimi birşeyler başarmış atfedeceğim.
http://www.medical-tribune.com.tr
Sağlık Haberleri
-
Sivri sineklerin neden olduğu bazı hastalıklar
-
Dang humması nedir? Nasıl bulaşır ?
-
Uyku apnesi nedir?
-
Narkolepsi Nedir?
-
Çiçek Aşısının Keşfi: Tarihte Bir Dönüm Noktası ve Küresel Sağlık Başarısı
-
Çocukluk Döneminin Meydana Getirdiği Sık Görülen Hastalıklar ve Önleyici Sağlık Tedbirleri
-
Salgınların İzinde: Tarihin Dönüm Noktaları ve İnsanlığın Mücadelesi
-
"Kızamık Aşısının Keşfi: Hastalığın Kontrolünde Bir Dönüm Noktası"
-
Siyah Ve Yeşil Çay İçmenin Sağlığımıza Faydaları
-
Beyin ölümü ne anlama geliyor? Bilim, yaşamın sonunu nasıl tanımlıyor?
-
Virüsler hücreler arası iletişimi bozarak bağışıklık sistemini atlatıyor
-
Bağırsak bakterilerinin kilo almayla ilişkisi var mı?
-
Maymun çiçeği virüsü
-
Akciğer Kanseri
-
Kleefstra sendromu del(9q34)