Müze Kavramı ve Etimolojisi

Müze genel olarak; halkı eğlendirmek ve bilgilendirmek üzere birçok malzemeyi elde eden, koruyan ve sergileyen kâr amacı gütmeyen kuruluşlardır. Uluslararası Müzeler Konseyi(Icom) 2007 de Viyana’da yaptığı konferansında müzeyi; halkı eğlendirmek ve eğitmek için insanlığın ve çevresinin somut ve soyut mirasını bulan, koruyan, araştıran, nakleden ve sergileyen toplum hizmetinde olan ve gelişmesine katkı sağlayan, kâr amacı gütmeyen kalıcı kurumlar olarak tanımlamıştır.

İçerik olarak sanat, tarih, kültür ve doğa tarihi gibi ana maddelerden oluşmakla beraber birçok farklı sergiye sahip müzeler de bulunur.Genel olarak; sanat, arkeoloji ve tarih, etnografya, tabiat tarihi, bilim ve teknoloji, bölge ve özel amaçlı müzeler olmak üzere gruplara ayrılır.En yaygın müzeler koleksiyonlara dayalı genel anlamda bilinen müzelerdir. Buradaki koleksiyon terimi; bir kişi veya kurum tarafından toplanan, sınıflandırılan ve sergilenmeye hazır hale getirilen tüm somut nesneleri kapsar. Bunlarda koleksiyonları saklamak, gerekirse işlemden geçirmek ve sergilemek üzere bölümler bulunur. İngiltere’deki ‘British Museum’ , Fransa’daki le Musee du Louvre’ veya Türkiye’deki Anadolu Medeniyetleri Müzesi bu müze tipinin başlıca örneklerindendir. İkinci tip müzeler ise tarihi yerlerin korunmaya alınması ile oluşturulan müzelerdir. Bu tip müzelere genelde bir dönemi veya bir insanı temsil ederler. Dolayısıyla bu tip müzelerin barındırdığı koleksiyonlar belli bir zaman dilimi ile sınırlı olup çok büyük çeşitlilik göstermez. Diğer bir müze tipi ise yaşayan tarih müzeleridir. Bu müzelerde sabit olarak gösterilen koleksiyonlar yerine interaktif bir şekilde müze çalışanları halkı belli konularda eğitir. Ayrıca yerel halkın yeteneklerini sergilemeleri de bu müzelerin uygulamalarındandır. Bunların dışında özellikle internetin yaygınlaşması ile beraber sanal müzeler de kurulmaya başlandı. Bunlar genelde büyük müzeleri koleksiyonlarının internet üzerinden insanlara sundukları sanal ortamlardır.

Müze kelime anlamını Yunanca ‘mouseion’kelimesinden alır(Muses’in oturma yeri). Bu kelime Muses olarak tanınan Zeus’un kızlarına adanmış bir tapınağın ismidir.Daha sonra 15. yüzyılda
Floransa’da Lorenzo de’ Medici’nin koleksi yonlarını tanımlamakta kullanılan müze terimi, genel olarak bir binayı değil soyut bir anlayışı tasvir etmekteydi.17. yüzyıla gelindiğinde müze terimi Avrupa’da garip şeylerden oluşan koleksiyonları tanımlamakta kullanıldı.

Kopenhag’da bulunan Ole Warm’ın koleksiyonu buna bir örnektir (Musei Wormiani Historia).19. yüzyıl itibariyle müze terimi kültürel materyallerin sergilendiği, halka açık yerler olarak tanımlanmaya başladı ve içeriklerinin gelişip değişmesiyle daha geniş bir kapsam altına alındı.

Hazırlayan: Ahmet İhsan Aytek

#müze #kavramı #etimolojisi