Biyologlar - Biyolojiye Gerçekçi Yaklaşım

Pinus aristata (Higori çamı)

---

Higori çamı, çamgiller familyasından uzun ömürlü bir çam türü. Bu tür genelde 1500 yıl yaşar ama yapılan incelemeler sonunda Kolorado'da 2435 yaşında ve Sequoiadendron giganteum'lardan daha yaşlı, 4600 yaşında olan bir P. aristata (Higori çamı) örneğine Arizona'daki White dağlarında, Sierra Nevada'ların doğusunda rastlanmıştır. 15 m boy, 1 m kadar çap yapabilir. Yaş ilerledikçe konik bir yapı kazanır. Tacı yuvarlak, düz veya düzensizdir.

Doğal olarak Birleşik Amerika'da, Kolorado dağlık bölgesinde, ağaç sınırına kadar kayalık yamaçlarda, Güney Utah, Orta ve Güney Nevada, Güneydoğu Kaliforniya ve Kuzey Arizona'da San Fransisko dağlarında yetişmektedir. Çalımsı, bodur formlu, ancak vatanında en çok 15 m boya ulaşan bir Pinus türüdür.  

Kabuk gri kızıl kahverenginde fazla derin olmayıp boyuna çataklıdır. Bükülebilen dallar soluk kızıl kahverenginde olup ilerleyen yaşlarda griye döner. Genç sürgünler uzun at kuyruğuna benzer.

Sivri uçlu yumurta şeklindeki reçineli tomurcuklar 1 cm uzunluğunda kızıl kahverengidir. Beşli iğne yapraklar ağaç üzerinde 10-17 yıl kadar kalır. (2-)3–4 cm x 0.8–1 mm uzunluk ve genişlikteki koyu mavimsi yeşil olan iğne yapraklar çoğu kez birbirine yakın vaziyette dizilmiştir.

Pinus aristata'nın gövdesi genç ağaçlarda pürüzsüz ve yeşil, yaşlı ağaçlarda ise pullu yapıdadır. Dalları kısa, sert, gençlik devresinde çevrel, daha sonra düzensiz dizilmişlerdir. Sürgünleri açık turuncu sarı, önce yumuşak tüylü, daha sonra koyu gri kahverengi ve tüysüzdür. Sürgünlerin uç kısmına doğru iğne yapraklar fırça gibi bir arada toplanmışlardır. 

İğne yaprakları koyu yeşil, beşli, 2-4 cm uzunlukta, yan kısımlarında gümüşi renkte stoma çizgileri bulunur. İğne yapraklarının küçük yuvarlak lekeler halinde beyaz reçineli oluşları ile Pinus aristata kolayca tanınır. 

Erkek çiçekleri koyu turuncu kırmızı, dişi çiçekleri ise koyu kırmızıdır. 

Kozalakları koyu kırmızı kahverengi, sapsız, 4-9 cm uzunlukta, uzunca, silindir biçiminde, hafifçe eğridir. Kozalakta pul kalkanı kalın olup, uç kısmında kılçık şeklinde, hafifçe içeriye doğru bükülmüş dikene sahiptir.

Kozalaklar bitkide yaklaşık 20 yaşından itibaren görülmeye başlarlar. Dona karşı dayanıklı olan Pinus aristata, nispi rutubet ve toprak isteği bakımından müşkülpesent değildir. Geniş yeşil sahalarda soliter halde veya gevşek gruplar halinde bulundurulabilir.

Âlem: Plantae (Bitkiler)

Bölüm: Pinophyta (Açık tohumlular)

Sınıf: Pinopsida

Takım: Pinales (İğne yapraklılar)

Familya: Pinaceae (Çamgiller)

Cins: Pinus

Tür: Pinus aristata

KAYNAKLAR

Akman, Y., Ketenoğlu, O., Kurt, L., Kurt F. Ve Körüklü S.T. 2012. Gymnospermae (Açık Tohumlular). Ajans-Türk Gazetecilik Matbaacılık. ISBN: 978-975-97436-2-0.

Anşin, R. Ve Özkan, Z. C. 2001. Tohumlu Bitkiler / Açık Tohumlular. Karadeniz Teknik Üniversitesi Basımevi. No:122-15, Trabzon.

Boyd, P. (Ed.). 1999. The Illustrated Book of Trees. Salamender Books Limited. ISBN: 184065-0834. London.

Demirtaş A. 2016. Ankara’nın Ağaç, Ağaçcık ve Çalıları. Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği Yayını. ISBN: 978-9944-0142-5-0. Ankara.

Mamıkoğlu, N. G., 2010.  Türkiye’nin Ağaçları ve Çalıları. NTV Yayınları.  ISBN: 978-605-5813-49-9.

Orçun, E. 1972. Özel Bahçe Mimarisi – Dendroloji Cilt.1, İğne Yapraklı Ağaç ve Ağaçcıklar Ders Kitabı.  Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları. No:196, İzmir.

Seçmen, Ö., Gemici, Y., Görk, G., Bekat, L. ve Leblebici, E. 2000. Tohumlu Bitkiler Sistematiği. Ege Üniversitesi Basımevi.  No:116, İzmir.

Yaltırık, F. 2000. Dendroloji: ders kitabı : Gymnospermae-angiospermae. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi. 2. Baskı. ISBN: 9754045941, 9789754045949. İstanbul.

https://acikders.ankara.edu.tr/course/view.php?id=5199 "BİTKİ TANIMA VE DEĞERLENDİRME II" 

https://www.wikizeroo.org/index.php?q=aHR0cHM6Ly90ci53aWtpcGVkaWEub3JnL3dpa2kvSGlnb3JpX8OnYW3EsQ

---