Biyologlar - Biyolojiye Gerçekçi Yaklaşım

Bitkilerde Terleme ve Stoma

---

BİTKİLERDE TERLEME

Bitkilerde başlıca transpirasyon organları yapraklardır. Yapraklarla yapılan transpirasyonun büyük bir kısmı (%90) stomalar yardımıyla yapılır. Ancak çok az bir kısmı (%10) epidermis hücrelerinin üzerini örten kütiküla yoluyla gerçekleşmektedir. Bu terleme biçimde su buharı kütiküla üzerindeki çatlak ve yarıklardan geçerek atmosfere karışır. Otsu bitkilerin çoğunda gövde, çiçek ve meyvelerinde stoma bulunduğundan terleme bu organlar vasıtası ile yapılmaktadır. Odun gövdeli bitkilerde ise lentiseller üzerinden gerçekleşen terleme söz konusudur.

Yapraklar su bakımından zengin yapılardır (genellikle sulu). Yaprakta bulunan canlı hücrelerin hemen hepsinde vakuol, hücre öz suyu ile dolu olup, protoplazma ve hücre çeperleri suyla doymuş durumdadır. Nemli hücre çeperlerinden buharlaşan su, hücrelerin arasında bulunan boşluklarda toplanır. Hücreler arası boşlukların tamamı yüzeylerde buluna stomalar ile bağlantılıdır.

Dışarı doğru olan su buharı difüzyonu, hücreler arasındaki buhar basıncı, dış atmosferin buhar basıncından daha büyük olduğu sürece devem eder.

2 kilit hücresi ve 4 adet komşu hücreden meydana gelen yapıya stoma aygıtı adı verilir. Kökler ve odunsu kısımlar dışındaki tüm bitki kısımlarında stoma bulunabilir.

---