Biyologlar - Biyolojiye Gerçekçi Yaklaşım

Bitkilerde Üreme

---

I-Tohumsuz bitkilerSu yosunlarında

1-Sporlar (n) çimlenerek hapolid gametofiti oluşutrurlar
2-Gametofitlerde anteridyum (Erkek organ) ve Arkegonium (Dişi organ) gelişir
3-Mitoz bölünme ilr anteridyumlarda sperm arkegoniumlarda ise ovum meydana gelir
4-Uygun şartalarda döllenme gerçekleşir
5-Oluşan zigottan(2n) sporofit (2n)gelişir
6-Sporofitte sporangium (Spor kesesi) gelişir
7-Sporangiumda bulunan spor ana hücrelerinden (2n) mayozla sporlar (n) oluşur.

Eğreltilerde :

1-Sporofit döl baskındır.
2-İletim demetleri taşır.
3-Fotosentez yapar.
4-Sporofit döl çiçekli bitkilerdeki gövde,yaprak,kök ve çiçek rollerini üstlenir.
5-Gametofit döl cılızdır.

Karayosunlarında:

1-Gametofit döl baskındır
2-Gametofit fotosentez yapar
3-Sporofit döl gametofit üzerinde gelişir ve yarı parazittir
4-İletim demetleri taşımaz.

II-Tohumlu bitkiler

Temel üreme organı çiçektir.

a-Üreme hücrelerinin oluştuğu yerdir
b-Mayoz ve haploid gelişmenin gerçekleştiği yerdir
c-Döllenmenin gerçekleşip embriyo ve endospermin oluştuğu yerdir
d-Tohumun geliştiği yerdir
e-Meyvanın oluştuğu yerdir.

a-Çiçek yapısı

1-Çiçek tablası:Çiçek adlı üreme organının geliştiği yapıdır
2-Dişi organ:Tohum taslağı ve Makrospor ana hücresinin bulunduğu embriyo kesesi ve tohumun geliştiği ,gerçek meyve oluşumunu sağlayan kısımdır 3 kısma ayrılır;

a-Ovaryum
b-Stilus
c-Stigma

3-Erkek organ:Mikrospoana hücresinin bulunduğu,polenlerin oluştuğu kısımdır. 2kısma ayrılır;

a-Flament : Sapcık
b-Anter:Başcık

4-Taç ve canak yapraklar: Çiçeklere şekil verip görünümlerini belirleyen,tozlaşmaya yardımcı,özel kokular uretebilen kısımlardır

b-Başcık (Teka)larda polen oluşumu:

1-Başcıkta bulunan mikrospor ana hücresi mayoz geçirerek 4 tane haploid mikrospor oluşturur.
2-Mikrospor hücrelerinin nukleusları mitozla ikiye ayrılır
3-Oluşan iki mikro nukleus etraflarına bir miktar sitoplazma alırlar
4-Böylece tozlaşmayı sağlayacak polen oluşur
5-Polen nucleuslardan biri polendeki metabolizmayı kontrol eden vegetatif nucleus,diğeri ise döllenmeyi sağlayacak generatif (Doğurucu) nucleustur
6-Polen etrafında türe özgü ve tozlaşma biçimine uygun kabuk oluşur

c-Ovaryumda embriyo kesesinin oluşumu

1-Makrospor ana hücresi mayozla 4 makrospor yapar,bunlardan 3 tanesi erir geri kalan bir tanesi makrospor olarak kalır.
2-Makrospor hücresinin nucleusu ard arda 3 kez mitoz gecirerek 8 nucleuslu hücre oluşur
3-Makrospor içindeki nukleuslardan 3 tanesi vegetal kutba nucleusları yerleşerek Antipod nucleusları oluşturur
4- 2 tanesi ortada polar nucleusları oluşturur
5-Geri kalan 3 nucleustan biri Ovum diğerleride sinerjit nucleusları haline dönüşerek animal (Döllenme) kutbuna yerleşir.
6-Organizasyon bittiğinde döllenmeye hazır embriyo kesesi meydana gelmiştir

d-Tozlaşma:

Tekalarda oluşan polenlerin su,hava ve taşıyıcılararacılığı ile stigmaya ulaşıp çimlenmesine denir. Polenin stigmada çimlenmesi stigmada uretilen fertilizasyon maddesi ile gerçekleşir.

e-Çimlenme ve döllenme:

1-Çimlenen polende polen tüpü oluşur
2-Polen tüpü stilus içinden ovaryuma doğru uzar
3-Vegetatif ve generatif nucleuslar polen tüpüne geçer
4-Tüp embriyo kesesine ulaşınca vegetatif nucleus erir,generatif nucleus mitozla iki nucleus oluşturur
5-Generatif nucleuslardan biri ovumu dölleyerek embriyoyu oluşturur
6-Diğer generatif nucleus polar nucleusları dölleyerek endospermi oluşturur.

Not:Çiçekli bitkilerden kapalı tohumlularda iki döllenme gerçekleşir
Döllenme

1. Döllenme: Ovum(n) + Sperm (n)=Embriyo (2n)
2. Döllenme : Plar nuc.(n)+Polar nuc.(n)+Sperm(n)=Endosperm (3n)

f-Tohum ve tohum oluşumu:

Tohum taslağında bulunan embriyo kesesi döllenmeden sonra tohum haline dönüşür.

Tohum taslağı

---

Tohum

Tohum kısımları

1-Kabuk:Tohum taslagından gelişir tohumun olumsuz dış etkilerden korunmasını sağlar(2n) kromozomlu hücvrelerden oluşur

2-Endosperm : Döllenen polar nucleuslardan gelişir.Çimlenme öncesi ve çimlenme esnasında bitki embriyosunun ihtiyacı olan besin maddesini bulundurur (3n) kromozomlu hücrelerden oluşur

3-Embriyo : Döllenen ovumdan gelişir.Yeni nesil bitkiyi oluşturur. (2n) kromozomlu hücrelerden oluşur

h-Meyva ve meyva oluşumu:

Tohum oluştuktan sonra çiçek tablası ile beraber çiçek organlarından veya sadece ovaryumdan gelişir

1-Gerçek meyva : Sadece ovaryumun gelişimi ile oluşan meyva
Örn:erik,kiraz,kayısı vb.

2-Yalancı meyva:Çiçek tablası,Canak yaprak,taç yaprak,erkek organ ve ovaryumun birlikte meydana getirdikleri meyva.
Örn:Elma,armut vb.

Meyvalar tohumun korunmasında ve yayılmasında rol alan önemli yapılardır.

---