Biyologlar - Biyolojiye Gerçekçi Yaklaşım

D vitamini ve sağlık

---

D vitamini yağda eriyen vitaminlerdendir. Bazı besinlerle alınabileceği gibi beslenmenin dışında  güneş ışınlarının etkisi ile vücutta sentezlenebilir. Güneş ışığı bakımından yetersiz bölgelerde ve alanlarada yaşayan çocuklar, yetersiz gıda alan ve fazla kalori yakan bireyler, orta yaş üstü 55 yaşının üzerindeki kişiler, özellikle menopoz sonrası kadınlar, emziren ve hamile anneler, alkol veya uyuşturucu kullanan kişiler, kronik hastalığı olan hastalar, uzun süre stres altında olan bireyler, yakın geçmişte ameliyat geçirmiş olan hastalar, mide bağırsak kanalının bir kısmı ameliyat ile alınmış olan hastalar, ağır yaralanma ve yanığı olanların D vitaminine olan ihtiyaçları normal bireylere göre çok daha fazladır.

D vitamininin vücuttaki görevleri nelerdir?

- D vitamini ince bağırsaklardan kalsiyum ve fosforun emilimini düzenler.
- D vitamini kemik büyümesi, sertleşmesi ve diş sağlığı üzerinde etkilidir.
- D vitamini çocuklardaki raşitizm hastalığı ile yetişkinlerdeki osteomalazi oluşumunu önler.
- D vitamini bağışıklık sistemini güçlendirir.
- D vitamini böbrek hastalıklarında düşük kan kalsiyum seviyesini düzenler.
- D vitamini kalp hastalıkları ve bazı kanser türlerine karşı korur.

- D Vitamini ve Günlük ihtiyaç: Günde 1000 üniteye kadar D vitamini alınması güvenli olarak nitelendirilirken, günde 5000 üniteden fazla alınması halinde böbrekler ve kalpte hasar riski doğabilir. Et ve süt ürünlerini tüketmeyen vejetaryenler, böbrek yetmezliği olan hastalar, güneşi az olan bölgelerde yaşayanlar, balık ve süt ürünlerini yeterince tüketmeyen kişiler, bebekler, hamileler ile süt veren anneler ve yaşlılarda D vitamini gereksinim artar.

-  D vitamini yetersizliğinin belirtileri: D vitamini yetersizliğinde ilk akla gelen hastalık raşitizmdir. Raşitiz hastalığına daha çok Kuzey ülkelerinde rastlanır. Sebebi ise bu bölgede güneş ışığından yeteri derecede yararlanılamamasıdır. Çocuklarda yetersizliği ile ilgili belirtiler iskelet sisteminde görülür. Çocuklarda kemiklerde şekil bozuklukları (raşitizm); yetişkin ve yaşlılarda kemiklerde yumuşama (osteomalasia), kemiklerde kalsiyum çekilmesi (osteoporoz) görülür.

Vücutta depolandığı için çok fazla miktarda D vitamini alınması toksin yani zararlı etkiler gösterebilir. Uzun süreli doz aşımı yüksek kan basıncı, mide bulantısı ve kusma, düzensiz kalp atışı, karın ağrısı, iştah kaybı, zihinsel ve fiziksel gelişme geriliği, damar sertliğine eğilim ve böbrek hasarlarına yol açabilir. Günde bir litreden fazla süt içen ya da buna yakın süt ürünü tüketen kişilerin ayrıca D vitamini almaları risk yaratabilir. D vitamini için aşırı doza besinlerle veya güneş ışınlarıyla ulaşmak mümkün değildir. Bu düzeye vitamin tablet yoluyla ulaşılabilmektedir.

- D vitamini kaynakları nelerdir? D vitaminin en  iyi kaynağı karaciğer, balık ürünleri, yumurta, tereyağı, peynir, mantar ve güneş ışığıdır. D vitaminini elde etmenin en kolay yolu güneşten bilinçli bir şekilde yararlanmaktır.

---